کارگزار گمرکی که آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی ایران از آن نام برده است در اصطلاح عمومی همان حق العمل کار یا ترخیص کار گمرک است.
در قانون قبلی امور گمرکی حق العمل کار گمرک برای انجام امورات تشریفات گمرکی می بایست کارت بازرگانی نیز اخذ کند اما در آیین نامه جدید در یک اقدام درست این موضوع لغو شده است.
آیین نامه جدید قانون امور گمرکی در خصوص کارگزاران گمرکی چنین می گوید :
بخش دهم ـ کارگزار گمرکی
ماده۱۹۰ـ انجام تشریفات گمرکیبه وکالت از طرف صاحبان کالا مستلزم داشتن پروانه کارگزاری گمرکی است، ولی سازمانهای دولتی و سفارتخانهها میتوانند کارمندان تماموقت خود را برای انجام امور گمرکی کالاهای متعلق به خود با تصریح حدود اختیارات به گمرک معرفی نمایند بدون اینکه نیاز به ارایه پروانه کارگزاری گمرکی داشته باشند. صاحبان کالا (اشخاص حقوقی) میتوانند کارمندان تمام وقت خود را که دارای وکالت نامه رسمی میباشند جهت ترخیص کالای خود به گمرک معرفی نمایند.
تبصره۱ـ اشخاصی که به نمایندگی یا وکالت از طرف مؤدیان در مراجع رسیدگی به اختلافات گمرکی شرکت مینمایند، الزامی به داشتن پروانه کارگزاری گمرکی ندارند.
تبصره۲ـ کارمندان موضوع این ماده با داشتن شرایط بندهای (الف)، (ب) و (ت) ماده (۱۹۱) و دارا بودن حداقل مدرک دیپلم بعد از طی دوره آموزشی مورد تأیید گمرک ایران کارت مخصوصی از گمرک ایران دریافت خواهند نمود.
ماده۱۹۱ـ متقاضیان پروانه کارگزار گمرکی باید دارای شرایط زیر باشند:
الف ـ تابعیت ایران
ب ـ ارایه گواهی عدم سوء پیشینه کیفری (از مرجع قانونی مربوط) و عدم سابقه قاچاق گمرکی به گواهی گمرک ایران.
پ ـ داشتن حداقل مدرک کاردانی در رشتههای امور گمرکی یا حداقل کارشناسی در سایر رشتهها.
ت ـ دارا بودن گواهی پایان خدمت و یا معافیت دایم از خدمت نظام وظیفه.
ث ـ کارمند دولت نباشد.
ج ـ موفقیت در آزمون مربوط به قوانین گمرکی، صادرات، واردات و تجارت که از طرف گمرک ایران حسب نیاز برگزار میشود.
چ ـ داشتن حداقل سن بیست و پنج سال تمام.
تبصره۱ـ کسانی که تا قبل از لازمالاجرا شدن قانون دارای پروانه بودهاند، از داشتن شرایط بندهای (پ) و (ج) مستثنی خواهند بود.
تبصره۲ـ یک چهارم از سهمیه پذیرش کارگزار گمرکی به بازنشستگان گمرک اختصاص مییابد به شرط اینکه حداقل دو سوم دوران خدمت خود را در گمرک جمهوری اسلامی ایران گذرانده باشند.
تبصره۳ـ در مورد اشخاص حقوقی، مدیرعامل یا رییس هیئت مدیره آنها باید دارای شرایط یاد شده باشد.
تبصره۴ـ پروانه کارگزار گمرکی به شرط داشتن شرایط موضوع بندهای (الف) و (ب) پس از ارایه گواهی از سوی سازمان امور مالیاتی کشور مبنی بر عدم بدهی مالیاتی هر دو سال یک بار طبق دستورالعملی که توسط گمرک ایران تهیه میشود، تمدید خواهد شد.
تبصره۵ ـ در مواردی که گمرک ایران آشنایی با روشهای جدید ترخیص از طریق شرکت در دوره آموزشی را ضروری بداند، صدور و تمدید پروانه کارگزار گمرکی موکول به شرکت در دوره مربوط خواهد بود.
ماده۱۹۲ـ برای کارمندان کارگزاران گمرکی کارت مخصوص از طرف گمرک با معرفی رسمی کارگزار گمرکی صادر میشود. امضای اسناد و اظهارنامه با کارگزار گمرکی یا کارمند تماموقت و موظف او که دارای وکالتنامه رسمی از وی باشد امکانپذیر است.
تبصره ـ کارمندان کارگزاران گمرکی باید دارای شرایط مذکور در بند (ث) ماده (۱۹۱) و تبصره (۲) ماده (۱۹۰) باشند. اشخاصی که قبل از لازمالاجرا شدن این قانون بهعنوان کارمند کارگزار گمرکی دارای کارت مخصوص بودهاند از شرط دارا بودن مدرک دیپلم معاف میباشند.