برای ورود به این بحث بهتر است اول ماده 14 قانون امور گمرکی را با هم مرور کنیم.
ماده ۱۴ ـ ارزش گمرکی کالای ورودی در همه موارد عبارت است از ارزش بهای خرید کالا در مبدأ به اضافه هزینه بیمه و حمل و نقل (سیف) به اضافه سایر هزینه‌هایی که به آن کالا تا ورود به اولین دفتر گمرکی تعلق می‌گیرد که از روی سیاهه خرید یا سایر اسناد تسلیمی صاحب کالا تعیین می‌شود و براساس برابری نرخ ارز اعلام شده توسط بانک مرکزی در روز اظهار است.
تبصره ۱ ـ در تعیین ارزش گمرکی موارد ذیل، در صورت پرداخت افزوده می‌شود:
الف ـ حقوق مالکیت معنوی
ب ـ هزینه‌های طراحی و مهندسی در سایر کشورها
پ ـ ظروف و محفظه‌ها
ت ـ مواد، قطعات و تجهیزات به‌کار رفته در تولید کالای وارده و تأمین شده توسط خریدار
ث ـ هر بخش از عواید فروش مجدد و عواید واگذاری تعلق‌گرفته به فروشنده به‌طور مستقیم یا غیرمستقیمتبصره ۲ ـ چنانچه ارزش گمرکی کالای ورودی از قیمت مندرج در اسناد ارائه شده متمایز باشد، شامل هزینه‌ها یا موارد زیر نمی‌شود:
الف ـ هزینه ساختن، نصب کردن، سوار کردن، نگهداری یا کمک فنی در مورد کالاهایی مانند دستگاه ها، ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی پس از ورود آنها
ب ـ هزینه حمل و نقل پس از ورود کالا
جزء پ ـ هزینه سود متداول ناشی از تأمین مالی خرید کالای وارده توسط فروشنده یا شخص ثالث
ت ـ هزینه اقدامات خریدار خارج ازشرایط انجام معامله، مانند فعالیتهای بازاریابی برای کالا
ث ـ حق تکثیر و تولید داخلی کالای وارده
ج ـ ارزش یا هزینه اطلاعات و دستورالعملهای ضبط شده در نرم‌افزار یا روی حاملین اطلاعات مانند دیسکت، لوح فشرده و مشابه آن برای استفاده در رایانه؛ در این موارد ارزش حامل خام محاسبه می‌شود.
تبصره ـ «اطلاعات و دستورالعملها» شامل ضبط‌های صدایی، سینمایی، ویدئویی، نرم‌افزارهای تجاری و همچنین «حاملین اطلاعات» شامل مدارهای مجتمع، نیمه هادیها و وسایل مشابه از این حکم مستثنی است.
گمرک ایران در خصوص اینکه آیا حاملین دانش فنی مشمول حقوق ورودی هستند یا خبر با سازمان جهانی گمرک مکاتبه کرده است. که متن بخشنامه گمرک در این خصوص به شرح ذیل می باشد :
معاون امور گمرکی جمهوری اسلامی ایران نامه شماره 3817/24/11 مورخ 15/1/1389 را به شرح زیر اعلام نموده است :
با نظر به ابهام موجود در کالا تلقی شدن دانش فنی و نحوه و چگونگی تعیین ارزش به عنوان کالا و موارد شمول آن بخصوص نرم افزار به صورت عام و تجاری و با توجه به ماده 10 قانون امور گمرکی ” ارزش کالای ورودی در گمرک عبارت است از بهای سیف ….. که از روی اسناد تسلیمی تعیین می گردد” و حسب تصمیمات متخذه در جلسه مورخ 12/11/1388 کمیته فنی گمرک ایران مبنی بر استعلام از سازمان جهانی گمرک ، تا حصول پاسخ و به منظور جلوگیری از تضییع احتمالی حقوق دولت کلیه حاملین پر شده حاوی دانش فنی به جز سی دی های صوتی و تصویری که در سال جاری (1388) ذیل تعرفه 85232950( حاملین ضبط شده با ماخذ 55 % حقوق ورودی ) طبقه بندی شده نسبت به حقوق ورودی قطع مرور زمان قانونی گردد . ضمنا تا حصول پاسخ استعلام حاملین و سی دی های حاوی نرم افزارهای تجاری مانند ( ویندوز ، آنتی ویروس و …) که به صورت تجاری تولید و تکثیر می گردند و همچنین حاملین صوتی و تصویری مشمول پرداخت قطعی حقوق ورودی خواهد بود . نظارت بر حسن اجرای این دستورالعمل بر عهده مدیران گمرکات اجرایی خواهد بود .
و در نهایت بخشنامه زیر را در این خصوص صادر کرد :
156276/24/258
به: ناظرین/ مدیران کل / مدیران محترم گمرکات اجرائی
با سلام و احترام
پیرو بخشنامه شماره 3817/24/11 مورخ 15/1/1389 درخصوص ابهام در کالا تلقی شده دانش فنی و نحوه و چگونگی تعیین ارزش بعنوان کالا و با توجه به استعلام بعمل آمده از سازمان جهانی گمرک (دفتر تعرفه و امور تجاری COMENTRY 13.1-) و اختیاری بودن تصمیم 4.1 کمیته فنی ارزش سازمان جهانی گمرک درخصوص کالا تلقی نشدن دانش فنی برای کشورها و با عنایت به عدم وجود قانون در این خصوص و صراحت ماده 10 قانون امور گمرکی اعلام میدارد تا تصویب قانون جدید امور گمرکی ، دانش فنی و نرم افزار اعم از تجاری یا غیر تجاری کالا محسوب گردیده و مشمول پرداخت حقوق ورودی بر اساس تعرفه حاملین آن خواهد بود. لازم به ذکر است کلیه قطع مرور زمان های انجام شده قطعی تلقی می گردد.
نظارت بر حسن اجرای این دستورالعمل برعهده مدیران محترم گمرکات اجرایی می باشد.محمد رضا نادری
و آخرین بخشنامه :
6629/24/8/7
ناظرین / مدیران کل / مدیران محترم گمرکات اجرایی
موضوع : شناسایی و تشخیص نرم افزارها و دستورالعمل های موضوع بند(ج) تبصره 2 ماده 14 ق.ا.گ
با سلام
احتراماً ، پیرو بخشنامه شماره 3817/24/11 مورخ 15/1/1389 و با عنایت به قانون جدید امور گمرکی و تصمیمات جلسه مورخ 5/10/91 فی مابین دبیرخانه شورایعالی انفورماتیک و بانک مرکزی و گمرک جمهوری اسلامی ایران ، نرم افزارهایی که مشمول بند( ج) تبصره 2 ماده 14 توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی وی به گمرک اظهار می شود لازم است تا در خصوص شمول یا اطلاق بند( ج) تبصره 2 ماده 14 و تعیین ارزش ، با ارسال نمونه کالا(لاک و مهر شده و با مأمور بدرقه) نظریه شورای عالی انفورماتیک اخذ تا تشریفات گمرکی صورت پذیرد .
دبیرخانه مزبور ظرف مهلت یک هفته الی یک ماه از طریق سامانه ثبت مجوزها شمول یا اطلاق بند( ج) تبصره 2 ماده 14 و ارزش آن ( ضمن اعاده نمونه کالا) را به گمرک اجرایی اعلام و رونوشت آن را به دفتر بررسی و تعیین ارزش ارسال می نمایند . در صورت شمول بند( ج) تبصره 2 ماده 14 گمرک اجرایی بر اساس نظر شورای عالی انفورماتیک نسبت به صدور اصلاحیه ارزش ( ارزش حامل خام در خانه شماره 22 ) و درج شمول بند( ج) تبصره 2 ماده 14 و ارزش تعیین شده در خانه 44 ( متن آزاد ) جهت رفع تعهد ارزی اقدام می نماید .
در مواردیکه صاحب کالا نرم افزار خود را مشمول تبصره ذیل بند (ج) تبصره 2 ماده 14 ق.ا.گ می داند و ارزش کالا بر اساس مواد 14 و 15 ق.ا.گ قابل رسیدگی در گمرک است و نیازی به استعلام از دبیرخانه شورای عالی انفورماتیک نمی باشد.
بدیهی است رعایت تبصره بند(ج) ماده 14 قانون امور گمرکی و رعایت تعریف نرم افزار تجاری توسط گمرک و شورای عالی انفورماتیک الزامی است و مجدداً تاکید می گردد نرم افزارهای تجاری نرم افزارهایی هستند که بصورت انبوه و به تعداد تولید ، بازاریابی و به بازار مصرف رایانه عرضه می گردند . (همانند ویندوز،آنتی ویروس ، بازی های رایانه ایی و ..)
نظارت بر حسن اجرای این دستور العمل به عهده مدیران محترم گمرکات اجرایی خواهد بود .
آدرس دبیرخانه شورای عالی انفورماتیک : میدان بهارستان – خیابان دانش سرا – معاونت نظارت راهبردی رئیس جمهور – ساختمان شماره 5 – طبقه اول نمابر 33272899
محمدرضا نادری