آیین نامه اجرایی قانون حمل ونقل عبور کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران
1377.05.18 – .38582ت19786ه – 1377.09.30 – 337
وزارت راه و ترابری -وزارت امور اقتصادی و دارایی کشور امور گمرکی ـ راه و ترابری
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1377.5.18 بنا به پیشنهاد مشترک شماره 3021.11 مورخ 1377.3.5 وزارتخانه‌های
راه و ترابری، اموراقتصادی و دارایی کشور‌و به استناد ماده (26) قانون حمل ونقل و عبور کالاهای خارجی از
قلمروجمهوری اسلامی ایران – مصوب 1374 – آیین‌نامه اجرایی قانون یاد شده را به شرح‌زیر تصویب نمود:
فصل اول -تعاریف وکلیات
ماده 1- اصطلاحات به کار برده شده در قانون حمل ونقل وعبور کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران که از این پس در این آیین‌نامه، قانون نامیده‌می‌شود- و این آیین‌نامه به شرح زیر تعریف می‌گردند:
الف – اظهارنامه عبور خارجی: عبارت است از برگه‌ای (فرمی) چاپی که توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران
چاپ شده و جهت اظهار کالاهای عبوری خارجی‌مورد استفاده قرار میگیرد.
ب- اظهار نامه اجمالی کالای عبوری: عبارت است از برگه‌ای (فرمی) چاپی جهت اظهار اجمالی کالا که در بدو
ورود آن توسط هدایت کننده وسیله حمل یانماینده شرکت حمل ونقل و یانماینده راه آهن به گمرک یا بندر یا
فرودگاه حسب مورد تسلیم می‌گردد.
پ- اظهار کالای عبوری: عبارت است از ذکر اوصاف و مشخصات کامل کالا در اظهار نامه تسلیمی که جهت عبور
خارجی کالا به گمرک ارایه می‌گردد.
ت – اظهار اجمالی کالای عبوری: عبارت است از ذکر مشخصات کلی کالا که در اظهارنامه اجمالی به گمرک یابندر
ارایه می‌گردد.
ث- ترخیصیه کالای عبوری: عبارت است از سند حواله تحویل کالا به صاحب آن یا عبور دهنده که از سوی متصدی
حمل و یا نماینده وی به عنوان گمرک، با‌رعایت ضوابط و مقررات مربوط صادر می‌گردد.
ج-پروانه عبور خارجی: عبارت است از نسخه دوم اظهار نامه عبور خارجی که توسط ادارات گمرک تأیید وصادر
می‌گردد.
چ- بارنامه: سندی است مبین مالکیت کالا که حمل کننده یا نماینده وی پس از وصول کالا صادر می‌نماید و حاکی
از حمل کالای معینی ازیک نقطه (مبدأحمل)به نقطه دیگر (مقصد حمل) با وسیله حمل مورد توافق (کشتی،
کامیون، قطار، هواپیمایا ترکیبی از آنها) در محل مقابل کرایه حمل معین میباشد.
ح – داده‌های الکترونیکی: عبارت است از متن یا پرونجای (فایل) اطلاعاتی که از طریق شبکه‌های رایانه‌ای یا
دیسک نوری یا فلاپی دیسک به منظور تسریع در‌امور جاری عبور کالا تحت استاندارد و نمونه (فرمت) شناخته
شده بین المللی همراه با اعمال سیستم امنیتی بر روی اینگونه پرونجاها (فایلها) و امکان احراز‌هویت فرستنده
و گیرنده تبادل می‌گردد.
خ – وجه الضمان: عبارت است از ودیعه نقدی یا ضمانتنامه بانکی به صورت فردی یا جمعی تضامنی یا بیمه نامه
که به منظور تضمین انجام تعهدات گمرکی‌کالای عبوری از طرف عبور دهنده به گمرک تودیع می‌شود.
تبصره – تعریف سایر اصطاحاتی که در این ماده ذکر نشده است، تابع مقررات مربوط میباشد.
ماده 2- حمل و نقل کالای عبوری از قلمرو گمرکی جمهوری اسلامی ایران منحصر به یک وسیله خاص نبوده و
حمل آنها با وسایط نقلیه گوناگون اعم از کشتی،کامیون ،قطار، هواپیما و لوله یا ترکیبی از آنها (حمل مرکب) تحت
ضوابط این آیین‌نامه مجاز میباشد.
ماده 3- دستگاههای ذی ربط می‌توانند اوراق و اسناد اشاره شده در متن این آیین‌نامه که می‌تواند به طور
الکترونیکی مبادله شود را بپذیرد و اینگونه اسناد‌الکترونیکی دارای ارزش و اعتبار اسناد کاغذی مشابه میباشد.
ماده 4- گمرک موظف است حداکثر ظرف شش ماه از تاریخ اعلام شورای عالی هماهنگی ترابری کشور در
پایانه‌های باربری و ایستگاههای راه آهن و‌فرودگاه‌هایی که اماکن گمرکی شناخته می‌شوند در صورت آماده
شدن امکانات لازم از قبیل ساختمان و تجهیزات اداری، انبار محوطه، امکانات تخلیه و بارگیری‌و منازل سازمانی
درحد نیاز به پیشنهاد گمرک و تصویب شورای عالی هماهنگی ترابری کشور نسبت به استقرار پرسنل مورد نیاز
در این اماکن اقدام نماید.
تبصره 1- تأمین امکانات به شرح فوق برعهده سازمان متقاضی ایجاد محوطه گمرکی خواهد بود.
تبصره 2- گمرک می‌تواند به اشخاص حقیقی و حقوقی که دارای امکانات لازم جهت تخلیه و بارگیری و نگهداری
کالای عبوری در ادارات گمرک ورودی و‌خروجی می‌باشند مجوز لازم جهت تخلیه و بارگیری و انبارداری کالای
عبوری صادر نماید.
ماده 5- عبور کالا از قلمرو کشور جمهوری اسلامی ایران در حدود قراردادها و موافقتنامه‌های منعقد شده بین
دولتهای طرفین ،تابع همان مقرراتی خواهد بود که‌در قراردادهای منعقد شده آمده است، مگر آنکه بنابر علل
امنیتی و مذهبی ورود آن به کشور ممنوع باشد.
تبصره – عبور کالاهای عبوری سایر کشورهایی که با کشور جمهوری اسلامی ایران قرار داد عبور کالا ندارند و یا
مواردی که در توافقنامه‌های طرفین دیده نشده‌باشد تابع قانون و این آیین‌نامه خواهد بود.
ماده 6- فهرست کالاهای ممنوعه حداکثر ظرف مدت پانزده روز پس از تصویب این آیین‌نامه توسط شورای امنیت
کشور تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد‌رسید.
تبصره 1- هرگونه کاهش یا افزایش در اقلام اعلام شده به پیشنهاد شورای امنیت و تصویب هیأت وزیران خواهد
بود.
تبصره 2- ممنوعیت عبور اقلام افزایشی سه ماه پس از ابلاغ قابل اجرا میباشد.
ماده 7- عبور دام ونبات ومواد و محصولات خام دامی و نباتی که به موجب قانون نیاز به اخذ مجوز قرنطینه دامی و
نباتی دارد، منوط به اخذ مجوز یاد شده‌است. فهرست کالاهایی که نیاز به اخذ مجوز قرنطینه دامی و نباتی دارد،
توسط سازمانهای ذی ربط، تنظیم و ضمن اعلام به سازمان حمل و نقل و پایانه‌های‌کشور، جهت اطلاع عبور
دهندگان کالا منتشر می‌گردد.
ماده 8- برای عبور مواد شیمیایی، منفجره و مخدر زیر ،نیاز به اخذ مجوز از دستگاههای نام برده شده ذیل
میباشد.
الف – عناصر شیمیایی رادیواکتیو: پرومتیوم، پولونیوم ،استات، رادون، فرانسیوم ،رادیوم، اکتینیوم، پروتاکتی نیوم
،نپتونیوم، آمرسیوم و سایر عناصر با شماره‌اتمی بالاتر، همچنین سایر مواد رادیواکتیو طبق فهرست که سازمان
انرژی اتمی ایران اعلام می‌نماید از سازمان یاد شده.
ب- دینامیت و سایر مواد قابل انفجار مانند فتیله، چاشنی، کپسولهای قابل انفجار و آتش زا از وزارت دفاع و
پشتیبانی نیروهای مسلح.
ج – مواد مخدر ومواد سمی و ساکارین و مواد ساکارین دار و بلودومتیلن که مصرف پزشکی داشته باشد از وزارت
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (اداره کل‌نظارت بر مواد مخدر).
ماده 9- وزارتخانه‌های کشاورزی و جهاد سازندگی موظفند جهت عبور کالاهای خارجی که نیاز به قرنطینه و صدور
مجوز دارند با استقرار امکانات مورد لزوم در‌مرزهای مجاز کشور درکوتاهترین زمان ممکن نسبت به صدور مجوز
لازم اقدام نمایند.
ماده 10- عبور کالای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران منوط به سپردن وجه الضمان به شرح زیر خواهد
بود:
الف – در مورد کالاهای مجاز مبلغ معادل حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارضی که به واردات قطعی آن کالا
تعلق میگیرد.
ب – درمورد کالای مجاز مشروط و ممنوع الورود مبلغ معادل حقوق گمرکی، سود بازرگانی، عوارض و سه برابر
ارزش کالا.
تبصره 1- در صورت عدم خروج کالا و انطباق مورد با موازین قاچاق، صرف نظر از میزان وجه الضمان تودیع شده،
شرکتهای حمل و نقل یا اشخاص، مشمول‌مجازاتهای مندرج در قوانین مربوط خواهند بود.
تبصره 2- میزان وجه الضمان تودیعی توسط شرکتهای حمل و نقل بین المللی ایرانی دارای مجوز فعالیت از
وزارت راه و ترابری، معادل حقوق گمرکی، سود‌بازرگانی و عوارض کالای عبوری میباشد.
تبصره 3- درمواردی که کالای عبوری توسط راه آهن جمهوری اسلامی ایران تا مرز خروجی با بارنامه بین المللی
حمل و با تنظیم اظهارنامه و تعهد کتبی توسط‌راه آهن انجام می‌شود، نیاز به سپردن وجه الضمان نمی‌باشد.
تبصره 4- وجه الضمان موضوع این ماده به صورت سپرده نقدی، ضمانتنامه بانکی بوده و برای شرکتهای حمل و
نقل بین المللی موضوع تبصره (2) این ماده‌علاوه بر موارد فوق ضمانتنامه‌های تضامنی بانکی یا بیمه نامه‌های
معتبر به جای وجه الضمان عبور کالا پذیرفته می‌شود.
تبصره 5- اخذ وجه الضمان به میزان فوق مانع از وصول جرایم و بقیه حقوق دولت وفق مقررات مربوط در صورت
بروز تخلف و قاچاق نخواهد بود.
ماده 11- وسایط نقلیه خارجی اعم از کامیون، اتوبوس، مینی بوس، لکوموتیو و وسایط نقلیه ریلی بدون بار و
مسافر و سواری که به عنوان یک محموله عبوری‌با نیروی محرکه خود قلمرو کشور را عبور می‌نمایند و فاقد
مدارک معتبر بین المللی عبور می‌باشند در صورتی که توسط یکی از شرکتهای حمل و نقل بین‌المللی ایرانی
مجاز اظهار گردند از لحاظ سپردن وجه الضمان تابع مقررات کالاهای عبوری می‌باشند.
ماده 12- کلیه سازمانهایی که مسؤول انجام عملیات تشریفات عبور کالاهای خارجی هستند از قبیل ادارات
گمرک، بنادر، پایانه‌ها، ایستگاههای راه آهن،فرودگاهها و بانکها موظفند امور مربوط را در یک بخش یا دایره‌ای جدا
از سایر بخشها و دوایر دیگر متمرکز نموده به طوری که انجام تشریفات عبور خارجی کلاً‌درهمان بخش یا دایره
دراسرع وقت و بدون وقفه امکان‌پذیر باشد.
ماده 13– تکمیل یا تغییر بسته بندی درموردکالاهای عبوری خارجی و همچنین نمونه برداری از آن بنابه درخواست
کتبی صاحب کالا یا عبور دهنده بدون آن که‌ماهیت کالا تغییر نماید در محوطه‌های گمرکی با نظارت مستمر گمرک
مجاز میباشد. دراین قبیل مواقع درصورت مجلسی که به امضای نمایندگان گمرک و‌عبوردهنده حسب مورد
می‌رسد.، وقوع امر به طور تفصیلی قید و ضمیمه اسناد عبور می‌شود.
تبصره – در صورتی که کالا تحول سازمان بنادر کشتیرانی یا شرکتملی انبارهای عمومی و خدمات گمرکی ایران
شده باشد صورتمجلس موضوع این ماده برای به‌امضای نماینده سازمان یا شرکت (حسب مورد )نیز برسد.
ماده 14- ادارات گمرک و سازمانهای ذی ربط درخواست کتبی صاحب کالا یا عبوردهنده را مبنی بر تخلیه کالا در
اماکن و محوطه‌های گمرکی یا انتقال کالا از‌کانتینر به کامیون یا واگن یا هواپیما و بالعکس را قبول می‌نمایند.
ماده 15- درصورت ضرورت وضع هر گونه عوارض بر کالاهای عبوری خارجی، سازمان حمل و نقل پایانه‌های کشور
موضوع را بررسی و با توجه به شرایط‌زمانی و مکانی و عمل متقابل سایر کشورها نسبت به کالاهای عبوری
مربوط به جمهوری اسلامی ایران، پیشنهاد لازم را درخصوص وضع عوارض به شورای‌عالی هماهنگی ترابری
کشور به منظور تصویب به هیأت وزیران ارائه می‌نماید.
ماده 16- کلیه سازمانهایی که در امر عبور کالا وظیفه‌ای برعهده آنها مقرر است از جمله پستهای قرنطینه دامی
و نباتی، نیروی انتظامی و غیر موظفند ضمن‌فراهم نمودن امکانات لازم ساعت کاری خود را با ساعت کاری
ادارات گمرک مرزی مربوط هماهنگ کنند و در صورت ضرورت به صورت شبانه روزی فعالیت‌نمایند.
ماده 17-اداره گذرنامه مکلف است گذرنامه و دفترچه خروجی مربوط به رانندگان ایرانی متقاضی فعالیت درخطوط
بین المللی را پس از درخواست شرکت‌حمل و نقل بین المللی که قبلاً توسط سازمان حمل و نقل و پایانه‌های
کشور به آن اداره معرفی شده است حداکثر ظرف هفت روز کاری صادر نمایند.
تبصره – وزارت اطلاعات موظف است پاسخ استعلام اداره گذرنامه پیرامون وضعیت رانندگان را حداکثر ظرف چهل
و هشت ساعت به آن اداره اعلام نماید.
ماده 18- رانندگان کامیونهای حامل کالای عبوری خارجی موظفند در مسیرهای عبور کالا که توسط سازمان حمل
و نقل و پایانه‌های کشور با هماهنگی وزارت‌کشور تعیین واعلام می‌گردد. تردد نمایند.
تبصره – نیروی انتظامی موظف است کامیونهای حامل کالای عبوری را درطول مسیر نظارت نموده و در صورت
انحراف، آنها را به مسیر تعیین شده هدایت‌نماید.
ماده 19- چنانچه برای نیروی انتظامی مستقر در پاسگاههای طول مسیر عبور کالا ضن قوی قاچاق نسبت به
محوله عبوری وجود داشته باشد یا با فک مهر و‌موم (پلمپ) کامیون یا کانتینر یا هرگونه دخل و تصرف درکالای
عبوری مواجه گردد، فک مهروموم (پلمپ) و بازرسی کالا و تنظیم صورتمجلس درنزدیکترین‌گمرک انجام می‌پذیردو
در صورتی که امکان انتقال وسیله حامل کالا به نزدیکترین گمرک میسر نباشد نیروی انتظامی ضمن حراست از
محموله عبوری تقاضای‌اعزام نماینده از نزدیکترین گمرک را به محل توقف وسیله حمل می‌نماید. پس از بررسی
در صورتی که مورد مشکوکی مشاهده نشود کانتینر یا وسیله حمل و درصورت نیاز به تعویض وسیله حمل
وسیله جدید برحسب مورد دوباره توسط گمرک مهروموم (پلمپ) و با درج مشخصات مهروموم (پلمپ) جدید
د‌رصورتمجلس، اجازه ادامه مسیر داده می‌شود در غیر این صورت طبق مواد(43و44) این آیین‌نامه عمل خواهد
شد.
تبصره 2- انجام عملیات بازرسی ومهر و موم (پلمپ) مجدد که در نهایت منجر به ادامه مسیر می‌گردد نباید از
بیست و چهار ساعت تجاوز نماید.
ماده 20- چنانچه کالای عبوری خارجی به صورت مستقیم از مرزهای زمینی و بدون انجام عملیات تخلیه و
بارگیری،از گمرک عبور نماید یاتوسط وسایل حمل‌به یکی از بنادر یا ادارات گمرک وارد و به صورت یکسره به وسایط
حمل دیگر بارگیری و خارج گردد مشمول پرداخت حق بیمه محل نمی‌باشد. در این گونه‌موارد در صورت ورود
خسارت به کالا مسؤولیت بر عهده گمرک نمی‌باشد.
ماده 21- در صورتی که کالای عبوری خارجی در اماکن ومحوطه‌های گمرکی و بندری تخلیه و برای آن قبض انبار
صادر گردد مشمول پرداخت حق بیمه مقرر‌برای کالاهای وارداتی به گمرک میباشد.
تبصره – چنانچه تصویر بیمه نامه، دارای اعتبار زمانی کالای عبوری خارجی از سوی عبور دهنده کتباً با ذکر تعهد و
تأیید اصالت بیمه نامه به گمرک ارائه گردد،آن کالا مشمول پرداخت حق بیمه محلی نمی‌گردد.
ماده 22- هزینه‌های تخلیه و بارگیری و انبار داری محمولات عبوری طبق تعرفه‌ای که بنا به پیشنهاد شورای عالی
ترابری کشور و تصویب هیأت وزیران یا‌شورای عالی سازمان بنادر و کشتیرانی حسب مورد با رعایت ماده (30)
قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین – مصوب 1373 -وضع خواهد شد، دریافت
می‌گردد.
تبصره – تا تعیین تعرفه مذکور هزینه‌ها طبق تعرفه کالاهای وارداتی محاسبه و دریافت خواهد شد.
ماده 23- کالاهای عبوری خارجی در صورت تخلیه در ادارات گمرک ورودی ( و فراهم نبودن وسیله بارگیری و حمل فوری کالا) به مدت پنج روز از پرداخت هزینه انبارداری معاف نمی‌باشند. (پی نوشت شماره 2 )
تبصره – در صورت تجاوز از پنج روز باز تمام مدت توقف هزینه انبارداری دریافت می‌شود.
ماده 24- مدت توقف قانونی کالاهای عبوری خارجی در اماکن و محوطه‌های گمرکی کشور چهار ماه تمام
میباشد که ابتدای آن از تاریخ تسلیم اظهارنامه‌اجمالی کالای عبوری و فهرست کل بار (مانیفست) یاتاریخ صدور
قبض انبار مربوط میباشد.
تبصره 2 – مدت مذکور در فرودگاهها دو ماه و ایستگاههای راه آهن چهار ماه میباشد. ( پی نوشت شماره 2 )
تبصره 3 – پس از گذشت مهلت توقف قانونی، کالای وری متروکه شده و طبق قانون مربوط عمل خواهد شد. (پی نوشت شماره 2)
تبصره 3- پس از گذشت مهلت توقف قانونی یا تمدید شده آن، با اخطار کتبی بیست روزه توسط گمرک، کالای
عبوری متروکه و طبق قانون مربوط عمل خواهد‌شد.
ماده 25- کالای فاسد شدنی که پس از تخلیه در مجاورت هوای آزاد و شرایط عادی به طور معمول ضایع یا فاسد
می‌شود یا عرفاً شروع به فاسد یا تغییر شکل‌می‌دهد و کالایی که نگهداریش ایجاد خطر می کند و همچنین
حیوانات زنده باید بلافاصله از گمرک عبور داده شود در غیر این صورت گمرک یا بندر هیچ گونه‌مسؤولیتی در قبال
ضایع یا فاسد شدن یا نگهداری آنها نداشته وحسب مورد با اخطار قبلی کالا متروکه تلقی می‌گردد.
تبصره 1- در صورتی که اماکن و محوطه‌های گمرکی برای نگهداری کالاهایی که طبعاً باید در سردخانه نگهداری
شود تجهیز نشده باشند گمرک می‌تواند از‌پذیرفتن این قبیل کالاها در اماکن و محوطه‌های گمرکی خودداری نماید
که در این صورت عبور دهنده مکلف است کالا را سریعاً عبور دهد یا با مسؤولیت خود‌و رعایت سایر مقررات تحت
مراقبت گمرک به سردخانه انتقال دهد.
تبصره 2- درصورت که شرایط نگهداری هر یک از کالاهای موضوع این ماده در اماکن و محوطه‌های گمرکی فراهم
باشد کالاهای موصوف از شمول این ماده‌خارج میباشد.
فصل دوم -شرایط عمومی
ماده 26- کالای عبوری خارجی می‌تواند به طرق زیر از قلمرو کشور عبور داده شود:
الف – عبور مستقیم از قلمرو جمهوری اسلامی ایران به خارج از کشور .
ب – حمل ترکیبی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران به خارج از کشور
پ- نگهداری در مناطق حراست شده یا اماکن گمرکی و ترتیب حمل تدریجی یا کلی آنها به خارج از کشور.
تبصره – انجام عملیات مربوط به بندهای (ب وپ) این ماده با رعایت مفاد تبصره‌های (2و3) ماده (31) این آیین‌نامه
میسر خواهد بود.
ماده 27- عبور دهنده برای اظهارنامه کالای عبوری را در سه نسخه تنظیم و به همراه اسناد مورد لزوم به گمرک
ارائه نماید.
ماده 28- گمرک پس از اخذ اظهارنامه و انجام تشریفات مربوط همزمان پروانه عبور را امضا و مهر نموده و به عبور
دهنده ارائه می‌کند.
ماده 29– مدارک لازم برای الصاق به اظهارنامه عبور کالا عبارتند از :
الف -کالای وارد شده از طریق جاده :
1- سی ام آر (در صورت تسلیم تصویر ارائه اصل به گمرک عبور دهنده، جهت تطبیق و تأیید الزامی است).
2- تصویر سیاهه خرید(فاکتور)
3- تصویر فهرست عدل بندی در صورت یکنواخت نبودن کالا.
ب – کالای وارد شده ا زطریق دریا:
1- یک نسخه رونوشت از بارنامه .
2- ترخیصیه کالای عبوری.
3- تصویر سیاهه خرید(فاکتور).
4- تصویر فهرست عدل بندی در صورت یکنواخت نبودن کالا.
پ- کالاهای وارد شده از طریق راه آهن:
1- بارنامه یا تصویری از آن به تأیید شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران رسیده باشد.
2- تصویر سیاهه خرید.
3- تصویر فهرست عدل بندی در صورت نیاز.
تبصره 2- مانیفست محمولات عبوری خارجی که با لنج یا دوبه وارد می‌گرددبه جای بارنامه پذیرفته می‌شود.
تبصره 3- کامیونهای حامل کالاهای عبوری تحت صحابت کارنه‌تیر با ارائه کارنه تیر و سی ام آر بدون نیاز به تنظیم
اظهارنامه و سپردن وجه الضمان عبور داده‌میشوند.
ماده 30- پذیرش یک اظهارنامه برای عبور محمولات یکبارنامه در صورت گوناگون بودن نوع کالا، همچنین پذیرش یک
اظهارنامه برای عبور محمولات یک‌وسیله حمل موضوع چند بارنامه، بلامانع است.
ماده 31- انجام تشریفات عبور کالاهای خارجی از قلمرو کشور در اولین گمرک مجاز ورودی صورت میگیرد.
تبصره 1- به منظور دستیابی به مشخصات کالا جهت اظهار، عبور دهنده می‌تواند قبل از تسلیم اظهارنامه از
گمرک درخواست نماید اجازه دهد محموله با‌نظارت گمرک بازدید و مشخصات لازم یادداشت شود. گمرک با این
درخواست موافقت خواهد نمود.
تبصره 2- کالای عبوری خارجی چنانچه قبل از حمل به خارج از کشور بنا به تقاضای عبور دهنده به یکی از اماکن یا
محوطه‌های گمرکی داخل کشور که به‌این‌امر اختصاص یافته است حمل و تخلیه شود، پروانه عبور صادر شده
طبق مقررات تصفیه می‌گردد و به هنگام ادامه مسیر مجدداً تشریفات عبور از همان گمرک‌داخلی انجام
می‌پذیرد.
تبصره 3- در صورتی که در ادارات گمرک مقصد داخلی وسیله حمل کالای عبوری به صورت انتقال مستقیم
محموله، تعویض گردد نیازی به تصفیه پروانه نبوده‌و اعتبار آن تا خروج کالا از کشور به قوت خود باقی خواهد ماند و
یک نسخه از صورتمجلس انجام انتقال مستقیم توسط حامل کالا به گمرک مقصد تسلیم یا‌ارسال می‌گردد.
تبصره 4- فهرست ادارات گمرک مجاز برای انجام تشریفات عبور کالای خارجی از قلمرو کشور توسط گمرک
جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌گردد.
ماده 32- در مواردی که محمولات عبوری خارجی در اماکن و محوطه‌های گمرکی تخلیه می‌شود، ارائه قبض انبار
و اسناد مندرج در ماده (29) این آیین‌نامه برحسب مورد جهت انجام تشریفات عبور کالای خارجی ضروری
است.
ماده 33- محمولات عبوری خارجی نیاز به اخذ نظر آزمایشگاه و مجوز استاندارد ندارد.
تبصره – درموارد سوء‌ظن بنا به تشخیص گمرک استعلام نظر آزمایشگاه بلامانع است .
ماده 34- کانتینرهای حامل کالای عبوری خارجی به عنوان ظرف کالا محسوب و نیازی به اظهار جداگانه ندارد ولی
شرکتهای حمل و نقل بین المللی می‌توانند‌دربدو ورود به منظور تسهیل گردش این کانتینرها (ورود و خروج مکرر)
برای کانتینر درخواست صدور پروانه ورود موقت بنماید و گمرک مکلف به پذیرش آن‌می‌باشد.
ماده 35- در خصوص محمولات یکنواختی که تخلیه آنها به علت بالا بودن مقدار و حجم محموله به طول می‌انجامد،
قبول اظهارنامه موکول به خاتمه عملیات‌تخلیه نمی‌باشدو عبوردهنده می‌تواند برای این گونه محمولات به محض
ورود، اظهارنامه تسلیم و نسبت به انجام تشریفات گمرکی اقدام نماید.
تبصره -محمولات وارد شده توسط لنج و دوبه که فاقد بارنامه می‌باشند هر یک از اقلام مندرج در مانیفست آنها
مشمول تسهیلات این ماده خواهد بود.
ماده 36- هر گاه مشاهده شود که کالاهایی که به منظور عبور از قلمرو کشور به گمرک ورودی اظهار تردید است
وجود نداشته یا کسر میباشد صورتمجلس‌تنظیم و اظهارنامه تسلیمی و پروانه عبور بر آن اساس تصحیح و کالا
عبور داده می‌شود.
تبصره1ـ هرگاه در گمرک ورودی در کالای ترانزیت خارجی کالای اضافی از همان نوع
مازاد بر پنج درصد و کالای اضافی غیر هم نوع و یا کالای مغایر از حیث نوع و میزان
و تعداد کشف شود، در صورت عدم ارائه اسناد مورد قبول گمرک طی سه ماه، کالای مغایر
و مازاد به ضبط دولت درخواهد آمد و بقیه کالا با اصلاح اظهارنامه و اسناد عبور
داده خواهد شد.
تبصره2ـ در موارد استثنایی که ظن قوی به تخلف وجود دارد و بر اثر کنترل‌های گمرکی
در مسیر ترانزیت، اختلافی بین محموله و پروانه ترانزیت خارجی کشف شود، در مورد
کالای اضافی نسبت به ضبط کالا و در مورد کالای کسری و مغایر طبق مقررات قاچاق
اقدام خواهد شد.
تبصره3ـ کالاهایی که ترانزیت آنها بر اساس تبصره (1) ماده (3) قانون حمل و نقل و
عبور کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران ممنوع اعلام شده (به غیر از
کالاهایی که ورود آنها به موجب قوانین موضوعه جرم شناخته شده است) در صورت اظهار
صحیح در گمرک ورودی باید توسط ترانزیت‌کننده عودت گردد و در صورت اظهـار خلاف
اسـنادی کالاهای موصـوف، با توجه به مقـررات امور گـمرکی قاچاق محسوب می‌گردد.
تبصره4ـ کانتینر آکبند با پلمب سالم مبدأ به منزله بسته آکبند تلقی می‌گردد و بدون
نیاز به ارزیابی محتویات توسط سرویس ارزیابی و در خروج از گمرک فقط با مطابقت
اسناد و اظهارنامه با الصاق پلمب اضافی گمرک با صدور پروانه ترانزیت می‌گردند، مگر
در موارد ظن قوی.
تبصره5 ـ در خصوص ترانزیت خارجی کالاهای تحت کنترل و مراقبت‌های هیئت بین‌المللی
کنترل مواد مخدر (INCB) برابر مقررات مربوط به آن عمل خواهد شد.( پی نوشت شماره 1 )
ماده 37- گمرک ورودی با هماهنگی و کسب نظر سازمان حمل و نقل و پایانه‌های کشور با توجه به طول مسافت،
چگونگی راه، فصول سال و نوع وسیله،مهلتی را برای حمل کالای عبوری از گمرک ورودی تا گمرک خروجی یا
گمرک مقصد داخل کشور تعیین و در پروانه عبور قید می‌نماید.
تبصره 1- مهلت تعیین شده در پروانه عبور خارجی از زمان خروج کالا از درب خروج اماکن یا محوطه‌های گمرکی
محاسبه می‌گردد.
تبصره 2- چنانچه وسیله نقلیه حامل کالای عبوری در طول مسیر به علت نقص فنی یا دلایل موجه دیگر به
تشخیص گمرک متوقف و این توقف باعث اتمام‌مهلت زمان تعیین شده در پروانه گردد، هدایت کننده وسیله حمل
یا عبور دهنده باید قبل از اتمام مهلت مورد نظر مراتب را به نزدیکترین گمرک محل توقف‌کامیون یا گمرک مقصد
تعین شده، در قلمرو کشور اعلام نماید.
تبصره 3- نزدیکترین گمرک محل توقف کامیون در صورت اطلاع موظف است موضوع را بررسی نموده بلافاصله
مراتب را به گمرک ورودی و خروجی اعلام‌کند.
تبصره 4- عبور دهنده یا هدایت کننده وسیله حمل در هر حال موظف است پس از رفع مشکل بلافاصله وسیله
حمل را راهی مقصد نماید.
ماده 38- پروانه عبور باید در طول مسیر عبور همراه وسیله نقلیه حامل کالای عبوری خارجی باشد.
تبصره – در مواردی که کالای عبوری خارجی مندرج در یک پروانه، با بیش از یک وسیله نقلیه حمل می‌گردد، گمرک
عبور دهنده ملزم است مشخصات محموله‌عبوری و همچنین مشخصات وسیله حمل و شماره مهر و و موم (
پلمپ) الصاقی را درظهر تصویر پروانه عبور قید و گواهی نموده و تسلیم عبور دهنده نماید تا‌درطول مسیر به
همراه وسیله حمل باشد. دراین گونه موارد اصل پروانه همراه آخرین وسیله نقلیه حم لو به گمرک مقصد یا
خروجی تسلیم خواهد شد.
تصویر پروانه مذکور در طول مسیر برای نیروی انتظامی به منزله اصل و برای گمرک مقصد داخلی و گمرک
خروجی جهت انجام عملیات معتبر خواهد بود.
ماده 39- به هنگام ورود کالای عبوری خارجی به گمرک خروجی یامقصد در داخل کشور، عبور دهنده یا نماینده
وی باید پروانه عبور یا تصویری از آن را که به‌ترتیب مقرر در ماده (38) این آیین‌نامه گواهی شده است، همراه با
وسیله حامل کالا به گمرک مقصد در داخل کشور، یا خروجی تسلیم نماید.
ماده 40- گمرک خروجی یا مقصدپس از بررسی اجمالی و اطمینان از صحت مهر و موم (پلمپ) و عنداللزوم
تطبیق مشخصات ظاهری کالا با مندرجات پروانه‌یا تصویر گواهی شده آن، اجازه خروج از مرز یا تخلیه را صادر
می‌نماید.
ماده 41- پس ازخروج یا تخلیه کالا در گمرک مقصد در داخل کشور یا خروجی، گمرک مزبور بلافاصله مراتب را در
ظهر پروانه عبور یا تصویر گواهی شده آن‌تأیید، امضا و ممهور نموده و پس از ثبت دردفاتر مربوط و نگهداری آن،
مراتب را از طریق دورنگار یا سایر وسایل مخابراتی، الکترونیک ی، ماهواره‌ای و‌رایانه‌ای به گمرک ورودی اعلام
رونوشت آن را به عبور دهنده یا نماینده وی تسلیم می‌نماید. در هر حال تصفیه نهایی منوط به ارائه اصل پروانه
عبور خارجی‌می‌باشد.
ماده 42- گمرک صادر کننده پروانه عبور خارجی باید به محض دریافت تأییدیه نهایی گمرک مقصد در داخل کشور یا
گمرک خروجی مبنی بر ورود و تحویل یا‌خروج کالای عبوری تعهدات عبور دهنده را خاتمه یافته تلقی و وجه
الضمان مربوط را مسترد یا تصفیه نماید.
ماده 43- در مواقعی که گمرک مقصد داخلی ای گمرک مرز خروجی با فک مهر و موم (پلمپ)یا احتمال دخل و
تصرف مواجه می‌شود باید با حضور هدایت‌کننده وسیله حمل (راننده) و نماینده عبوردهنده به بازرسی کالا
پرداخته و آن را با پروانه عبور تطبیق دهد و در صورتیکه سؤنیت و مغایرتی احراز نشوداجازه‌خروج کالا یا تخلیه
صادر، و در غیر این صورت رسیدگی و وفق مقررات عمل خواهد شد.
ماده 44- هرگاه مهر و موم (پلمپ) گمرکی عمداً شکسته شده باشد و دخل و تصرف د رکالای عبوری خارجی شده باشد با مرتکب یا مرتکبین طبق قانون راجع‌به مجازات قاچاق رفتار می‌شود. به علاوه چنانچه این عمل مستوجب کیفر دیگری بر طبق مقررات قانونی باشد مرتکب یا مرتکبین به همان کیفر نیز خواهند‌رسد.
ماده 45- چنانچه محکومیت اشخاص حقیقی یا حقوقی از طرف دادگاه ذی صلاح قطعیت یابد و به موجب قوانین و مقررات جاری کشور، مرتکب یا مرتکبین‌مستوجب محدودیت و یا محرومیتهای دیگری هم باشند با آنان طبق مقررات اخیر نیز رفتار خواهد شد.
تبصره -در مواردی که عبور دهنده با تشخیص مراجع قضایی در امر قاچاق یا تخلف دخالتی نداشته باشد از هر
گونه محدودیت یا پرداخت جریمه مبرا میباشد.
ماده 46- رانندگان وسایط نقلیه حامل کالای عبوری خارجی موظفند کالای مورد حمل را عیناً بدون هرگونه دخل و
تصرفی در مهلت مقرر درپروانه عبور به‌گمرک مقصد داخلی یا گمرک خروجی حمل نمایند.
حسن حبیبی
معاون اول رییس جمهور
پی نوشت شماره 1 :
شماره 138548/ ت42953ک 12/7/1388
الحاق تبصره‌های (1) تا (5) به ماده (36) آیین‌نامه اجرایی قانون حمل و نقل و عبور
کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران
وزارت راه و ترابری ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی ـ وزارت کشور ـ وزارت امور
خارجه
وزارت بازرگانی
وزیران عضو کارگروه ساماندهی، هماهنگی و توسعه و تشویق امر خدمات عبور کالا از کـشور (ترانزیت) به اسـتناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با رعایت تصویبنامه شماره 56291/ت38693هـ مورخ 16/4/1387 تصویب نمودند:
متن ذیل به عنوان تبصره‌های (1) تا (5) به ماده (36) آیین‌نامه اجرایی قانون حمل و نقل و عبور کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران موضوع تصویبنامه شماره 38582/ت19789ه مورخ 20/9/1377 اضافه می‌گردد:
این تـصویب‌نامه در تاریخ 7/7/1388 به تأیید مقام مـحترم ریاست جـمهوری رسیده است.
معاون اول رئیسجمهور ـ محمدرضا رحیمی
پی نوشت شماره 2
اصلاح آیین نامه اجرایی قانون حمل و نقل و عبور کالاهای خارجی
از قلمرو جمهوری اسلامی ایران
1379.11.16 – 53190 . ت24024 ه -1379.11.23 – 609 شماره: .53190ت24024 هـ
تاریخ: 1379.11.23
وزارت راه و ترابی – وزارت امور اقتصادی و دارایی – وزارت کشور
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1379.11.16 با توجه به نظر رییس محترم مجلس شورای
اسلامی(موضوع نامه شماره 2957هـ.ب مورخ 1379.9.3)تصویب نمود:
آیین‌نامه اجرایی قانون حمل و نقل و عبور کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی
ایران ، موضوع تصویبنامه شماره .38582ت19789 مورخ1377.9.30 به شرح زیر اصلاح
می‌شود:
1- در ماده (23) عبارت ” و فراهم نبودن وسیله بارگیری و حمل فوری کالا” بعد از
عبارت ” گمرک ورودی” اضافه می‌گردد.
2- تبصره‌های (2) و (3) ماده (24) به شرح زیر اصلاح می‌گردد:
تبصره 2 – مدت مذکور در فرودگاهها دو ماه و ایستگاههای راه آهن چهار ماه میباشد.
تبصره 3 – پس از گذشت مهلت توقف قانونی، کالای وری متروکه شده و طبق قانون مربوط
عمل خواهد شد.
حسن حبیبی – معاون اول رییس جمهور