۱ ایران‌کد چیست؟
ایران‌کد یا نظام ملی طبقه‌بندی و خدمات شناسه کالا و خدمات ایران، در حقیقت سیستمی است برای شناسایی، طبقه‌بندی، کدگذاری و در نهایت شناسنامه‌دار کردن اقلام کالاهایی که در چرخه بازرگانی کشور مورد معامله قرار می‌گیرند. بر این اساس هر کالایی که به ایران‌کد معرفی می‌شود ابتدا مورد شناسایی قرار گرفته، و سپس ضمن تعیین مرجع کالا یعنی شخصیتی که مالکیت یا مسئولیت کالایی را بر عهده دارد، در بانک اطلاعات کالایی کشور ثبت می‌شود. در نهایت ایران‌کد با تخصیص یک کد ۱۶ رقمی به هر کالا شناسه‌ای را برای هر کالا ایجاد می‌نماید که منحصر‌به‌فرد بوده و یک کالای معین را از تمامی کالاهای مشابه تفکیک می‌کند.
۲ کد ملی ۱۶ رقمی کالا چه معنایی دارد؟
کد ملی ۱۶ رقمی کالا از سه بخش اصلی تشکیل شده است. بخش اول شامل ۷ رقم ابتدایی از سمت چپ این کد است و نشان‌دهنده جایگاه محصول در ساختار ملی طبقه‌بندی کالا است. در ادامه ۵ رقم میانی کد ملی کالا نشان‌دهنده مشخصات مرجع عرضه‌کننده کالا است. یعنی هر عرضه‌کننده‌ای فارغ از این که خود کالا را تولید کرده باشد یا تنها وارد کننده آن کالا بوده است باید ضمن مراجعه به نمایندگی‌های ایران‌کد و ارائه مدارک لازم یک کد ۵ رقمی عضویت دریافت نماید. لازم به ذکر است که این ۵ رقم در مورد تمامی محصولات این شرکت مشترک خواهد بود. در نهایت ۴ رقم پایانی نشان‌دهنده یک شماره سریال است که کالا را از سایر محصولات مشابه منحصر می‌سازد.
۳ ارتباط ایران‌کد با ثبت سفارش چگونه است؟
به طور کلی تمامی کالاهایی که قصد ورود آن‌ها به کشور وجود دارد، باید از قبل شناسایی شده و در سیستم ایران‌کد ثبت شوند. بنابراین تنها با درج کد ۱۶ رقمی مربوط به کالا می‌توان مراحل تکمیلی ثبت سفارش را به انجام رساند.
۴ هدف نهایی از استقرار ایران‌کد چیست؟
این سیستم به منظور محقق ساختن دو هدف عمده ایجاد گردیده است. اولین هدف ایجاد یک استاندارد اطلاعاتی برای تولید مشخصات کالاها در سطح ملی است. هدف دوم ایجاد یک زبان مشترک بین تمامی افراد درگیر با یک کالای معین است. یعنی مقصود این است که تمام کسانی‌که با یک کالای معین سروکار دارند آن کالا را با یک نام مشترک بشناسند.
۵ چه تفاوتی بین کد ۱۳ رقمی GS1 و ایران‌کد ۱۶ رقمی وجود دارد؟
کد ۱۳ رقمی GS1 در واقع کد GTIN کالاست که بر مبنای شناسایی کالا در سیستم بین‌المللی GS1 صادر می‌شود و ایران‌کد نماینده نهاد GS1 در داخل ایران است. این کد برای شناسایی کالای قابل عرضه در فروشگاه‌ها و سیستم‌های عرضه از جمله صادرات استفاده می‌شود و محتوای اطلاعاتی ندارد.
کد ۱۶ رقمی ایران‌کد با داشتن سه بخش طبقه‌بندی ملّی کالا، سریال عرضه‌کننده و سریال کالا، علاوه بر کارکردهای کد GS1، جایگاه کالا در طبقه‌بندی ملّی کالا را مشخص می‌کند و برای شناسایی و طبقه‌بندی کالا در فرایندهای زنجیره تأمین از جمله تدارکات و طبقه‌بندی اقلام انبارها، کاربرد گسترده‌ای دارد. برای آشنایی بیشتر با این موضوع می‌توانید به کتاب ایران‌کد قابل دستیابی در سایت آموزش ایران‌کد «icld.ir» مراجعه کنید.
۶ آیا همگان به اطلاعات موجود در ایران‌کد دسترسی دارند؟
به صورت پیش‌فرض زمانی‌که شما کالایی را در ایران‌کد ثبت می‌کنید همگان به اطلاعات آن کالا در پورتال اطلاع رسانی کالا دسترسی دارند مگر اینکه در موقع ثبت اطلاعات محصول خود اعلام نمایید که تمایلی ندارید که همگان بتوانند به اطلاعات محصول شما دسترسی داشته باشند.
۷ اصولا چه کسانی به اطلاعات ایران‌کد دسترسی دارند؟
ایران‌کد به دو صورت اطلاعات کالا را منتشر می‌کند. روش اول پرتال اطلاع‌رسانی است که هر فردی با مراجعه به این پرتال می‌تواند اطلاعات کالای مورد نظر خود را رویت نماید. روش دوم مختص مشترکین اطلاعاتی ایران‌کد است. یعنی برای مثال سازمان ثبت سفارش بر اساس قراردادهای خود با مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران، به عنوان مشترک اطلاعاتی ایران‌کد فیلدهای معینی از اطلاعات کالاها را در دوره‌های زمانی معین به شکل سیتماتیک دریافت می‌کند. بنابراین با ثبت هر کالا در بانک ایران‌کد سازمان ثبت سفارش نیز به صورت خودکار از ثبت این کالا مطلع خواهد شد.
۸ ایران‌کد چه رابطه‌ای با سایر سیستم‌های کدینگ بین‌المللی دارد؟
با مراجعه به بخش کاتالوگ الکترونیکی هر محصول در پورتال ایران‌کد به آدرس www.irancode.irمی‌توان تناظرات بین ایران‌کد و سایر سیستم‌های کدینگ بین‌المللی مانند CPC، ISIC، HSو یا امثالهم را مشاهده نمود.
۹ ایران‌کد در نهایت به دنبال چه چیزی است؟
ایران‌کد در نهایت به دنبال این است که زیرساختی را برای استانداردسازی و یکسان‌سازی اطلاعات حوزه کالا و خدمات را در سطح کشور فراهم آورد. این یعنی زیرساختی برای تبادل اطلاعات بین بخش‌های مختلف و همچنین کمکی شایان توجه به توسعه تجارت الکترونیک
۱۰ ایران‌کد چه خدماتی را به اعضای خود ارائه می‌کند؟
ایران‌کد امکان ارائه اطلاعات کالاها را بر روی پورتال ملی کالا فراهم می‌آورد. با استفاده از این زیرساخت، هر شرکت می‌تواند علاوه بر اطلاع‌رسانی کالاها بر روی این پورتال، از یک صفحه شخصی هم برخوردار شود. یعنی در این صفحه می‌تواند تاریخچه فعالیت شرکت خود را به همراه شماره تماس و همچنین آدرس نمایندگی‌های خود و حتی آدرس وب سایت خود را ذکر نماید. همچنین، خدمت بعدی برای مشترکین اطلاعاتی ایران‌کد فراهم می‌شود. مشترک اطلاعاتی ایران‌کد فیلدهای معینی از اطلاعات کالاها را در دوره‌های زمانی معین به شکل سیتماتیک دریافت می‌کند.
۱۱ دیتاماتریس چیست؟
دیتاماتریس همانند بارکدها نوعی از ابزارهای نمایش کد است. تفاوت این نماد با بارکدها در این است که اطلاعات را در دو بعد ذخیره می‌کند. بنابراین شکل این نوع نماد به صورت یک مربع شطرنجی سیاه و سفید است.
۱۲ آیا ایران‌کد در خارج از کشور هم مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
خیر. ایران‌کد مختص استفاده در سطح ملی بوده و در خارج از ایران مورد استفاده‌ای ندارد. دقیقا مانند شناسنامه که درخارج از مرزهای قانونی کشور مورد استفاده نیست و افراد خارجی ملزم به ارائه گذرنامه هستند.
۱۳ آیا ایران‌کد مشابه خارجی دارد؟
خیر. ایران‌کد منطبق با نیازهای سیستم بازرگانی کشور در داخل ایران طراحی شده و توسعه یافته است.
۱۴ آیا امکان بروز تأخیر در صدور کدملی کالا وجود دارد؟
به دو دلیل امکان بروز وقفه در صدور کد ملی کالا وجود دارد. اول اینکه ممکن است صاحب کالا اطلاعات کالا را به صورت کامل در اختیار نماینده ایران‌کد قرار نداده باشد. در این‌صورت شناسایی کالا با موفقیت انجام نمی‌شود و به همین دلیل لزوم استعلام کارشناسی از مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات پدید می‌آید که این موضوع موجب افزایش زمان صدور کد ملی کالا خواهد شد. بنابراین چنانچه صاحب کالا اطلاعات کاملی از محصول خود را به نمایندگی ایران‌کد تحویل دهد احتمال تأخیر بسیار کاهش خواهد یافت. دوم و درمواردی بسیار نادر ممکن است که کالایی در ساختار ملی طبقه‌بندی کالا پیش‌بینی نشده باشد و بنابراین نیاز به توسعه ساختار وجود داشته باشد. در این حالت نیز ممکن است مدت زمان کدینگ به منظور توسعه ساختار تا حدودی بیشتر از حد نرمال شود.
۱۶ برای دریافت کدملی کالا چه مراحلی را باید طی کنم؟
اگر عضو ایران‌کد هستید، برای دریافت کدملی کالا با نماینده خود تماس بگیرید، و اگر عضو نیستید، نخست در سایت ثبت نام کنید و سپس با نماینده تماس بگیرید.
۱۷ آیا امکان الصاق ایران‌کد به صورت بارکد بر روی محصولات وجود دارد؟
بله. شما با مراجعه به شرکت‌های نماینده ایران‌کد و یا با مراجعه به پورتال ایران‌کد در آدرس www.irancode.irو بازخوانی کاتالوگ الکترونیکی محصول خود می‌توانید بارکد حاوی کد ۱۶رقمی کالای خود را به صورت فایل دریافت نمایید.
۱۸ تفاوت ایران‌کد و بارکد چیست؟
ایران‌کد در حقیقت سیستمی است که موجبات طبقه‌بندی و شناسایی کالاها را فراهم می‌نماید. خروجی این سیستم یک شناسه یا کد ۱۶ رقمی است که به عنوان کلید شناسایی یک کالا مطرح است. در حالیکه بارکد تنها یک فونت برای نمایش کدها است. یعنی کد ۱۶ رقمی ایران‌کد را، هم می‌توان به صورت عددی روی محصول درج نمود و هم به صورت بارکد. تفاوت بین دو حالت پیش گفته تنها در یک نکته است. هنگامی‌که بارکد را به صورت عددی نوشته باشند برای انسان قابل خواندن است اما ماشین قادر به خواندن آن نیست. نمایش کد ۱۶ رقمی با استفاده از بارکد امکان خواندن این کد را برای ماشین ( مثل اسکنرهای فروشگاهی) فراهم می‌آورد.
۱۹ ایران‌کد تا چه سطحی از اطلاعات را در اختیار افراد قرار می‌دهد؟
ایران‌کد تا ریزترین جزئیات یک قلم کالا را در قالب یک کاتالوگ الکترونیکی در اختیار مخاطبان خود قرار می‌دهد. البته این موضوع به شرط آن است که فرد یا شرکت صاحب کالا این اطلاعات را در هنگام ثبت اطلاعات کالا در اختیار شرکت نمایندگی ایران‌کد قرار داده باشد. مثلا حتی می‌توان درصد خلوص یک ماده خوراکی یا شیمیایی و اطلاعاتی از این دست را نیز در کاتالوگ الکترونیکی یک محصول گنجاند.
۲۰ استاندارد تولید خط نمادهای کد ملی کالا و GS1 چیست؟
برای تولید بارکد ملی از CODE128 و برای بارکد GS1 از EAN13 استفاده می‌شود.
برای واردات کالا، پس از دریافت کد ملی چه باید کرد؟
مراجعه به پورتال سیستم تعاملات ایران‌کد ims.irancode.ir برای ثبت استانداردهای کالاهای وارداتی و پس از تأیید سازمان استاندارد، مراجعه به پورتال ثبت سفارش به آدرس sabtaresh.tpo.org برای ثبت سفارش.
۲۲ آیا برای دریافت خدمات ایران کد، به مراجعه حضوری به نمایندگان هم نیاز دارم؟
خیر، تمامی خدمات ایران کد به صورت غیرحضوری انجام‌پذیر است.
۲۳ اگر نماینده در ارائه ایران‌کد تأخیر کرد چه کنم؟
اگر برای ۲۰ قلم کالا بیش از ۷ روز کاری انتظار کشیدید، نخست علت اصلی تأخیر را از همان نماینده پیگیری کنید و اگر پاسخ مناسبی دریافت نکردید، با امور مشترکین ایران‌کد تماس بگیرید: ۱۶-۰۲۱۸۸۹۲۴۶۰۵
۲۴ شکایت از نمایندگی را چگونه می‌توان به اطلاع مرکز رساند؟
تماس با امور مشترکین ایران‌کد: ۱۶-۰۲۱۸۸۹۲۴۶۰۵
۲۶ بعد از تأیید کد ملی کالا، چقدر زمان لازم است تا روی پورتال ایران‌کد اطلاع‌رسانی شود؟
به محض تأیید کد از سوی مرکز بلافاصله کد ملی کالا بر روی پورتال قرار می‌گیرد.
۲۷ برای تایید کد‌های درخواستی چقدر زمان لازم است؟
برای ۲۰ قلم کالا حدوداً ۷ روز کاری لازم است.
۲۸ پس از آن که نماینده کد ملی را ارسال کرد، چگونه می‌توانم تأیید آن را پیگیری کنم؟
پیگیری مراحل کدگذاری تنها از طریق تماس با نماینده امکان پذیر است و مرکز نمی‌تواند در این باره پاسخگو باشد.
۲۹ آیا اقلام وارداتی نیاز به GS1 دارند؟
خیر
۳۰ برای دریافت یا خرید بانک اطلاعات ایران‌کد چه باید کرد؟
ارسال درخواست به امور مشترکین ایران‌کد و تعامل با کارشناس مربوطه.
فکس: ۰۲۱۸۸۹۳۸۱۴۰
ایمیل: CustomerService@irancode.ir
۳۱ کلاس کد و کلید کد در نظام ایران‌کد چیست؟
درباره ایران‌کد
ایران‌کد کالاها و خدمات
۳۲ حوزه عملکرد ایران‌کد چه کالاهایی را در بر می‌گیرد؟
دامنه کاربرد ایران‌کد تمام کالاهایی است که در عرصه بازرگانی کشور معامله می‌شوند. چه کالاهایی که در داخل کشور تولید می‌شوند و چه کالاهایی که به صورت وارداتی وارد کشور می‌شوند.