مقررات گمرکی پیک سیاسی و بسته های پست سیاسی

قانون امور گمرکی ایران در ماده 79 پیک سیاسی را تعریف کرد و اعلام کرده چه بسته هایی در حکم بسته سیاسی می باشند.

مبحث دوم ـ پیک سیاسی و بسته های پست سیاسی
ماده ۷۹ ـ
الف ـ پیک سیاسی، شخصی است که از طرف وزارت امور خارجه دولت متبوع خود دارای حکم و حامل نوشته های رسمی به عنوان سفارتخانها یا نمایندگیهای آن دولت در کشورهای خارجی یا سازمانهای بین المللی است و یا حامل نوشته های سفارتخانه یا نمایندگیهای مزبور به عنوان وزارت امور خارجه دولت متبوع خود و یا حامل نوشته های رسمی سفارت یا نمایندگی دولت خود، در یک کشور به عنوان سفارتخانه ها یا نمایندگیهای دیگر همان دولت در کشور ثالث باشد.

ب ـ بسته پست سیاسی عبارت است از بسته محتوی اسناد، اشیاء مورد استفاده رسـمی و یـا نوشته های رسمـی دولتـی، کـه بـه مهـر وزارت امـور خـارجـه یـا نمایـندگیهای سـیاسی دولـت جمـهوری اسـلامی ایـران یـا دول خـارجه مهـر و مـوم و پلمـب شـده و عبـارت «تسـریع در ارسـال پیـک رسـمی دیپـلماتیک» (EXPEDITION OFFICIELLE COURRIER DIPLUMATIQUE) و یا هر جمله دیگری که دارای همان مفهوم باشد روی آن نوشته و به وسیله پیک سیاسی حمل شود.

تبصره ۱ـ بسته پست سیاسی که همراه پیک سیاسی نیست و به عنوان بار حمل می شود، نیازی به ورقه مخصوص پیک سیاسی و روادید ندارد و ترخیص آنها در صورت دارا بودن شرایط لازم بستههای پست سیاسی، بلامانع است.
تبصره ۲ ـ دستورالعمل اجرائی مربوط به این بخش براساس قانون مربوط به قرارداد وین درباره روابط سیاسی مصوب ۲۱ / ۷ / ۱۳۴۳ در آیین نامه اجرائی این قانون تعیین می گردد.

ماده ۸۰ ـ به کنسولگریهای کشورهای خارجی در ایران بهشرط [به شرط] معامله متقابل، حق ارسال و دریافت بسته پست سیاسی به وسیله پیک سیاسی داده می شود و در این صورت کلیه شرایط مقرر در این مبحث درباره آنها رعایت می گردد.

پیک سیاسی وارده به کشور باید علاوه بر گذرنامه سیاسی دارای ورقه مخصوص پیک سیاسی صادره از طرف فرستنده بستۀ پست سیاسی باشد و ورقه مزبور باید روادید مخصوص پیک سیاسی داشته باشد. این روادید فقط از طرف وزارت امور خارجه در تهران یا سفارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج صادر می شود.

آئین نامه اجرایی قانون امور گمرکی ایران نیز در ماده های 145 تا 153 به بحث پیک سیاسی و بسته های آنها پرداخته است :

مبحث دوم ـ پیک سیاسی و بسته‌های پست سیاسی

یکم ـ مقررات مربوط به پیک سیاسی و شرایط خاص بسته‌های پیک سیاسی

ماده۱۴۵ـ مسیرپیک‌سیاسی (کشورهای عبور (ترانزیت) و مقصد) در ورقه مخصوص پیک سیاسی قید خواهد شد. پیک‌سیاسی باید در موقع ورود و خروج از مرز ورقه مخصوص پیک سیاسی و عین بسته پست سیاسی را که حامل آن می‌باشد به گمرک ارایه نماید.

ماده۱۴۶ـ پیک سیاسی ممکن است حامل بسته‌های پست سیاسی یک یا چند دولت باشد که در این صورت بسته‌های صادره از طرف هریک از مبادی به عنوان هریک از مقاصد مربوط مجزا و جداگانه پلمب خواهد شد و از هریک از مبادی  به مقاصد مختلف  باید ورقه مخصوص پیک سیاسی همراه پیک سیاسی باشد.

ماده۱۴۷ـ وزن هر بسته یا مجموع چند بسته سیاسی صادره از طرف وزارت امور خارجه یا نمایندگی‌های مختلف یک دولت در یک مسافرت پیک سیاسی محدود به‌حدودی است که توسط دولت تعیین می‌شود.

تبصره ـ در مواردی که بسته‌های سیاسی بدون پیک سیاسی وارد می‌شود، وزن مقرر در این ماده وزن بسته یا بسته‌هایی است که موضوع یک بار نامه  بوده و در یک  ردیف  از فهرست کل بار(مانیفست) ثبت شده باشد.

ماده۱۴۸ـ هر گاه مأموران گمرک به صورت مستقیم یا از طریق مراجع ذی صلاح اطلاع یابند که مقررات  مربوط رعایت نشده است،چنانچه بسته‌های پست سیاسی از خارج برای نمایندگی‌های دولت‌های کامله الوداد در ایران یا وزارت امور خارجه ایران فرستاده یا از طرف نمایندگی ‌های کشورهای خارجی در ایران به خارج ارسال می‌شود،  بسته یاد شده توسط گمرک پلمب و با حضور نمایندگان  وزارت امور خارجه و سفارت مذکور باز شده و چنانچه واجد شرایط مقرر نباشد، اجازه ورود یا خروج داده نمی‌شود. در این گونه موارد صورتمجلس در دو نسخه تنظیم  و به امضای  رییس گمرک،  نمایندگان وزارت امور خارجه و سفارت می‌رسد.

تبصره ـ  بسته‌های پست سیاسی وارده به عنوان سفارتخانه‌های کشورهای  خارج در تهران که مطابق  مقررات این بخش  نباشد در صورت تقاضای‌پیک سیاسی به جای مهرو موم و ارسال آن به مرکز  می‌تواند به وسیله همان پیک  به خارج عودت گردد.

ماده۱۴۹ـ هیچ گونه  شیئی غیر از اشیاء و مکاتبات رسمی مربوط  به مأموریت و انجام وظایف آن دولت، موضوع بندهای(۲) و (۴) ماده(۲۷) قانون مربوط به قرارداد وین درباره روابط سیاسی ـ مصوب ۱۳۴۳ـ نباید به وسیله بسته پست سیاسی حمل گردد.

دوم ـ تسهیلات و معافیتهای پیک سیاسی

ماده۱۵۰ـ پیک سیاسی که با رعایت  شرایط مقرر در بند یکم این مبحث اعزام می‌شود مورد حمایت دولت جمهوری اسلامی ایران بوده  و مأمورین لشکری و کشوری موظفند در مواقع ضروری  برای حفظ و حراست پیک سیاسی و بسته سیاسی همراه وی مساعدت کامل نمایند.

ماده ۱۵۱ـ بسته‌های پست‌سیاسی که مطابق مقررات بند یکم این مبحث  فرستاده می‌شود در موقع ورود و خروج از مرز کشور از طرف مأموران‌دولت باز و بازرسی نمی‌شوند.

 تبصره ـ چنانچه پیک سیاسی  علاوه بر بسته‌های پست سیاسی محموله‌های  دیگری همراه داشته باشد،  آن محموله‌ها تابع مقررات عمومی خواهد بود،  ولی اگر حامل بسته پست سیاسی علاوه بر  عنوان پیک سیاسی از اشخاصی باشد که از نظر قانون دارای  حق استفاده از معافیت خاصی است می‌تواند از معافیت  قانونی در حدود مقررات مربوط به معافیت‌ها استفاده نماید و در غیر این صورت مسافر عادی  تلقی  و تشریفات  مقرر  درباره محموله‌های  همراه وی  انجام می‌شود.

سوم ـ  مقررات راجع به ورقه مخصوص پیک سیاسی و روادید مخصوص پیک سیاسی

ماده۱۵۲ـ  ورقه مخصوص پیک سیاسی دولت با دو سوش تنظیم می‌شود که اعتبار یک مسافرت را داشته و برای رفت و برگشت صادر نمی‌شود. روادید مخصوص ورقه پیک سیاسی مطابق نمونه‌ای خواهد بودکه از طرف وزارت  امور خارجه تهیه و به گمرک ایران  اعلام خواهد شد.

ماده۱۵۳ـ مأموران گمرک مرزی دفاتر مخصوص سوشداری  را برای ثبت ورود و خروج پیک‌های سیاسی دولت جمهوری اسلامی ایران  و دولتهای خارجی نگهداری نموده و در هر مسافرت پیک سیاسی یک ورقه  از دفتر  مذکور را که حاوی اطلاعات  مربوط می‌باشد از دفتر جدا نموده و توسط گمرک ایران به وزارت امور خارجه می‌فرستند.