راه نامه راه آهن سندی است که توسط شرکتهای راه آهن در ایستگاههای بارگیری آنان صادر می گردد و بدین وسیله شرکت راه آهن طی این سند اعلام مینماید که کالای مندرج در راه نامه را تحویل گرفته و متقبل شده که آنرا در مقصد صحیح و سالم همان طور که تحویل بدهد . راه نامه راه آهن سندی غیر قابل معامله و انتقال است و بنابراین با ظهر نویسی نمی توان آن را به دیگری انتقال داد . در کشو رما کالاهائی که از طریق راه آهن حمل می شود از سه مبدا ورودی کشور به شرح زیر وارد می شود:
الف-کالاهائی که از مبدا اروپا از طریق کشور ترکیه حمل می شود از مرز رازی وارد ایران می شود .این راه نامه تحت مقررات کنوانسیون بین المللی حمل و نقل کالا با راه آهن (RU/CIM) می باشد که در ۵ نسخه صادر شده و نسخه چهارم آن پس از دریافت کالا به فرستنده تحویل می گردد و در مقصد , گیرنده کالا این نسخه چهارم را که همراه با بقیه اسناد از فرستنده کالا دریافت داشته است , به راه آهن کشور ارائه نموده و کالا را در مقصد تحویل می گیرد .
ب- کالاهائی که از کشورهای اروپائی و یا از طریق ترانزیت کشورهای اروپای شرقی و اتحاد شوروی حمل شده و از طریق مرز جلفا وارد ایران می گردد. مقررات حاکم بر این بارنامه راه آهن را SMGS* یا موافقت نامه حمل و نقل کالا با راه آهن می نامندس از دریافت کالا در مبدا توسط راه آهن , نسخه دوم راه نامه که آنرا DUPLICATE RAILWAY BILL می نامند به فرستنده کالا تحویل می گردد و در مقصد , گیرنده کالا با ارائه آن کالای خود را دریافت می دارد .
ج- کالاهائی که از مبادی راه آهن میر جاوه وارد ایران می گردد که مقصد این کالاها ایستگاه راه آهن زاهدان می باشد .مقررات حاکم براین راه نامه های راه آهن, مقررات داخلی دو کشور می باشد .
در سال ۱۹۸۲ با توجه به افزایش حجم کالا و مسافر , مقررات حقوقی یک نواختی به نام کوتیف COTIF* * به منظورتسهیل در حمل مسافر و بار در حمل و نقل بین المللی با راه آهن به وجود آمد . کشور ما این مقررات رااز تاریخ اول اکتبر ۱۹۸۵ پذیرفت و به مرحله اجرا درآورد . د ربارنامه های راه آهن مشخصات زیر بایستی درج گردد .
۱- نام و آدرس فرستنده کالا
۲- نام ایستگاه مبدا و مقصد کالا
۳- نام و آدرس گیرنده کالا
۴- تعیین نوع کالا و مشخصات آن از قبیل تعرفه , ابعاد و غیره
۵- وزن کالا , تعداد بسته ها و مشخصات بسته بندی
۶- شماره واگن
۷- ذکر جزئیات مورد لزوم جهت گمرک
۸- هزینه حمل کالا , معمولا بر اساس تعرفه راه آهن مربوطه می باشد که محاسبه آن بر مبنای وزن کالا , قیمت واحد , تعرفه مربوطه و نرخ تسعیر به اضافه هزینه های فرعی است که به دو صورت پیش کرایه و پس کرایه پرداخت می گردد.